20.6.14

Акунин Борис : Урысейм куэд дэмыкIыу революцэ къыщыхъунущ

Урысейм иджыпсту къыщекIуэкIым, Украинэмрэ Урысеймрэ я зэхуаку дэлъ Iуэхугъуэхэм теухуауэ адэкIэ къэкIуэным йогупсыс гупсысакIуэ щхьэхуэхэр. Псалъэм папщIэ, Чхартишвили Григорий, дунейм тхакIуэ цIэ нэпцI Акунин БорискIэ къацIыхум интервью иритащ " Deutsche Welle" радиом. Абдежым абы утыку къыщырилъхьащ и еплъыкIэхэр Урысейм и къэкIуэным теухуауэ, икIи къыхигъэщащ Урысей лъэпкъыр демократие лъагъуэм теувэну Iэмал иIауэ, ауэ унафэщIхэм я ягъэкIэ бийхэр зыригъэгъуэтауэ, икIи а Iэмалыр якъутауэ.

Урыс-нэмыцэ конференцэ Брандербург деж щекIуэкIам хэтащ Акуниныр. Абдежым ар къыщеджащ и тхыгъэ "Къалэ фIыцIэ" жыхуиIэм и пычыгъуэ. Абдежым Iуэхугъуэхэр къыщекIуэкIыр Япэ дунейпсо зауэм и зэманхэм щыгъуэщ. ТхакIуэм зэрыжиIэмкIэ, иджыпсту Урысейм къыщекIуэкIымрэ, а зэманхэм къекIуэкIахэмрэ куэдкIэ зэщхьщ.

"Иджыпсту Урысейм къыщекIуэкIыр хуабжьу ещхьщ илъэсищэ ипэкIэ къэхъуам, - жеIэр Акуниным. - Ар революцитI я зэхуаку дэлъа зэманыр аращ: лъэпкъыр къызыщIоушэр, блэкIамкIэ загъазэр, я еплъыкIэхэр ткIий мэхъу, я бийхэм шетIаныфэ ираплъ. Ахэр псори иджыпстурей Урысейм щыдолъагъу, ауэ ди нэсыпщи нэхъ мащIэу". Акуниным нобэ цIыхубэм я хэкупсэ хэхъуэныгъэм цIэ иритащ "ура-патриотизм" жиIэу. Абы къыригъэкIыр - цIыхухэр текIуэныгъэ гуэрхэм иригуфIэу, мыгупсысэу гупсысэщIэм и толкъуным зэрызырагъэхьыр аращ. ТхакIуэм зэрыжиIэмкIэ, апхуэдэ дыдэу щытащ Iуэхухэр Япэ дунейпсо зауэр щIимыдзэ щIыкIи, ауэ абы иужькIэ куэдрэ гувэжакъым етIуанэ революцэр къэхъуну I9I7 гъэм.

Акуниныр хэтащ Болотнэ утыкум дежрэ, Сахаров утыкум дежрэ цIыхубэ къыдэкIам, икIи пэкIу абдежым 20II гъэм къыщекIуэкIахэм хэтау щытащ. Фигу къэдгъэкIыжынщи, 20II гъэм дыгъэгъазэм Къэрал Думэм и хэхыныгъэхэр екIуэкIа нэужь, абы къигъэлъэгъуахэмкIэ мыарэзыуэ цIыхубэшхуэ уэрамым къыдэкIау щытащ, "фи хэхыныгъэр нэпцIщ, пэжу егъэкIукIэыжын хуейщ" жаIэу. Абы щыгъуэ "революцэ хужь" Урысейм къыщежьауэ къалъытащ. Ауэ оппозицием пэкIушхуищ ищIри, иужькIэ щIыбым цIыху къыхудэшыжакъым. Оппозицием чэнджэщ хасэ хуэдэу зыгуэр къызырагъэпэщащ, ауэ иджыпсту нэрылъагъуу утыку къихьэжкъым. Акунин абы жыджэру хэтам зэрыжиIэмкIэ, иджыпсту "ура-патриотизм" жыхуаIэм къыдихьэхкъым я щхьэ хуиту гупсысэ цIыхухэр, ауэ къэралым хуэлажьэ къулыкъущIэхэр хуейми, хуэмейми къэралым ищIэм и телъхьэ хъун хуей мэхъу.

"Куэдыр ирихьэжьакъым а толкъуным, - жеIэр абы. - Мыдрей дихьэхахэм уахэплъэу щытым, абы яхэтщ куэд, пэжу Путин ищIэр ягу ирихьу. Яхэтщ абы цIыху, пэж дыдэу демократие гъуэгур Урысейм имейуэ къалъытэу. Ауэ куэд мэхъу къэралым къыригъэкIуэкI политикэр даIыгъыу, я щхьэ хуитыжу зэрыщымытым щхьэкIэ. ЦIыхум езым и театр, е музей, е зы проектышхуэ, къэралым пыщIауэ иIэу щытым, абы къыхихын хуей мэхъу - и IэщIагъэр, е и политикэ еплъыкIэхэр. Ауэ Iэщагъэ щхьэхуит зиIэхэм ядежкIэ тыншщ я еплъыкIэр къызыIухауэ жаIэну".

Акуниным къызэрилъытэмкIэ, урыс лъэпкъым украинэ лъэпкъыр фIыуэ имылъагъуу щыту аракъым. Иджыпсту "фашист" жаIэми, "бандеровец" жаIэми, нэгъуэщI зы фIэщыгъэцIэ мыхъумыщIэхэр жаIэми, ар псори къэралым къыбгъэдэкI псэлъафэу аращ. "Майдан деж къыщыхъуамрэ унафэу къащтамрэ къыхуэгубжьхэр щIэгубжьар Украинэр Кремлым и унафэ щIэкIати аращ, - жеIэр тхакIуэм. - А Кремлым щIэсхэм къызэралъытэмкIэ, ар мыхъумыщIагъэщ, апхуэдэу щытын хуейкъым". Акуниным зэрыжиIэмкIэ, нобэрей Урысейр иджыри къыздэсым мэгупсысэ 20 лIэщIыгъуэм щыIа гупсысэкIэхэмкIэ. Абы щыгъуэ ищхьэкIэ къех унафэм ущIэтын хуейуэ къалъытэу щытащ, икIи абы мыхьэнэшхуэ иратт. Иджыпсту зыгуэрым узыхуей ебгъэщIэным, абы экономикэ лъэныкъуэкIэ, е культурэкIэ убгъэдыхьэн хуейуэ аращ.

Акуниным къызэрилъытэмкIэ, иджырей Урысейми революцэ къэхъункIэ шынагъуэ щыIэщ. Ауэ ар къызэрыхъуныр Украинэм къызэрыхъуам хуэдэукъым. ТхакIуэм къызэрилъытэмкIэ, ар е Кремлым и кIуэцIкIэ унафэщI системэм хэтхэр зыгурыIуэу Путиныр IэщIыб ящIыну аращ, е социал гумэщIэгъуэшхуэ къэхъунурэ лъэпкъым зыкъиIэтыну аращ. Украинэм къыщекIуэкIар, Акуниным къызэрилъытэмкIэ, къызыхэкIар коррупциешхуэщ, цIыхухэр тхьэмыщкIэу зэрыпсэуу щытар аращ. Урысейм оппозициейм зыкъыщиIэтам апхуэдэ Iуэху зыри хэлъакъым. Iуэхум хэлъар унафэщIхэм пцIы зэраупсу щытар аращ, лъэпкъым делафэ ираплъу, хэхыныгъэ тэмэм щамыгъыIэу. Ауэ дау мыхъуами, Урысей цIыхубэр шхын щхьэкIэ лIэуэ, мыхъумыщIэу псэуу пхужыIэнутыкъэм.

Къэбэрдей-Бэлъкъэр, Хуитыныгъэ радио
Бэрокъуэ Артур

No comments:

Post a Comment